Kapliczka mauzoleum

   Historia jej powstania wiąże się z bitwą jaka rozegrała się pod Starym Wielisławiem 27.12.1428 r. Stoczyło ją rycerstwo śląskie, w tym zastępy z hrabstwa kłodzkiego z husytami, dowodzonymi przez Jana Kralovca, którzy plądrowali wtenczas Ziemię Kłodzką. Źle zaplanowane uderzenie na umocniony obóz kacerzy zakończyło się rozbiciem hufców prowadzonych przez Jana Ziębickiego i śmiercią samego księcia. 

   Analizujący zapisy kronikarskie, wybitny badacz historii Ziemi Kłodzkiej, Josef Kögler podaje, że w bitwie zginęło 400 rycerzy (350 miało zostać pochowanych w Szalejowie Dolnym, a 50 w Kłodzku) oraz 250 husytów. Tych ostatnich miano pochować w Starym Wielisławiu. Pogrzebano ich poza cmentarzem, najprawdopodobniej na miejscu, gdzie dziś stoi, przeniesiona tu z innego miejsca w XVIII w., kolumna wotywna, naprzeciwko szkoły.

   Na rycinie przedstawiającej wielisławski kościół z poł. XVIII w. widoczna jest w tym miejscu inna kolumna. W urbarzu z 1769 r. miejsce to zwane było „starym cmentarzyskiem”.  

   Po odejściu husytów w miejscu domniemanej śmierci księcia stanęła niewielka, drewniana kapliczka. W 1800 r. Tadeusz Lachnit, młynarz i właściciel ziemi, na której stała, wyburzył ją, a na jej miejscu wybudował nową, większą i murowaną. Epitafium jego zmarłej w 1807 r. żony wmurowane jest w ścianę tuż przy wejściu do kościoła. Kaplica została następnie odnowiona w 1883 r. przez kolejnego właściciela młyna Augusta Schindlera.

   W związku z budową linii kolejowej Kłodzko – Kudowa (XIX i XX w.) kapliczkę wyburzono. Na stanowcze żądanie mieszkańców została ona jednak odbudowana w l. 1904 – 1905, wg projektu wybitnego śląskiego architekta Ludwika Schneidera w stylu neogotyckim (wg jego projektu wzniesiono również kaplice różańcowe w Bardzie, a także kilka kościołów na całym Śląsku), nieco dalej od pierwotnego miejsca. Nad wejściem znajduje się napis: Jan, książę Ziębicki za ojczyznę przeciw Husytom mężnie walcząc został zabity. Umieszczono nań również kamienną płaskorzeźbę wyobrażającą piastowskiego orła oraz herby miast Kłodzka i Ziębic. Wewnątrz znajduje się ołtarz, zaś na sklepieniu znajduje się fresk przedstawiający moment śmierci księcia z rąk husytów.  

   Kapliczka, choć jest tak potocznie nazywana, nie ma nic wspólnego z „mauzoleum”, które to słowo oznacza rodzaj grobowca w monumentalnej formie. Według Köglera książę Jan Ziebicki, którego upamietnia kapliczka, po bitwie z husytami miał zostać pogrzebany w Kłodzku.